พลวัตการการปกครองส่วนท้องถิ่นไทย : กับการขยายพื้นที่ทางการเมืองของประชาชน / The Dynamics of Local Government : a Closer Look at the Expansion of Political Sphere in Thailand

ชัยพงศ์ สำเนียง

Abstract


การเข้าสู่พื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของประชาชนผ่าน“การเลือกตั้ง” ได้สร้างอำนาจต่อรองให้ประชาชน อย่างมหาศาล ผ่านความสัมพันธ์ของกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ เช่น กลุ่มเครือญาติ กลุ่มทรัพยากร กลุ่มทุน ฯลฯ ทำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นพื้นที่ “เปิด” ที่ประชาชนใช้เป็น “พื้นที่” เพื่อสร้างสายสัมพันธ์กับรัฐแบบใหม่ได้  รวมถึงการที่มีการเลือกตั้งในระดับท้องถิ่นอย่างต่อเนื่องทำให้นักการเมืองท้องถิ่น ต้องสร้างความสัมพันธ์กับประชาชนอย่างหลากหลาย ทำให้ “การเลือกตั้ง” เป็นเครื่องมือที่สำคัญของประชาชนในการต่อรองกับนักการเมืองท้องถิ่น และการเลือกตั้งยังเปิดโอกาสให้ “คนหน้าใหม่” เข้าสู่พื้นที่ทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง ทำให้การเมืองท้องถิ่นมิใช่พื้นที่ผูกขาดของกลุ่มบุคคลใดบุคคลหนึ่ง 

The public's entry into the political space of local administrative organizations through electoral success has given them massive bargaining power. The public has gained this through network building among interest groups including families and relatives, groups with access to natural resources, and capitalists and as a result, local administrative organizations have become an open space which people use to create new forms of relationships with the state. In addition, recurring local elections continue to build relationships between local politicians and the electorate at many different levels. Elections have thus become a political tool used in bargaining with local politicians. Elections also provide opportunities for newcomers to enter into the political space. This indicates that local politics is not monopolized by any one group and is instead open to all those operating within this context of network building. Local politics is thus a bargaining arena, and importantly is a space for people and self-government

In addition, local administrative organizations are highly flexible and are not as fixed or rigid as formal organizations or bureaucratic systems. In other words, this is a semi-formal organization equipped with innovations, and elected executives and members who are attached to the area. Such flexibility allows for a more responsive approach to the local people and hence, these are organizations operating for the people.


Full Text:

PDF

References


รายการอ้างอิง

กนกศักดิ์ แก้วเทพ. (2530). บทวิเคราะห์สหพันธ์ชาวนาชาวไร่แห่งประเทศ

ไทย : เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยชาวนายุคใหม่. กรุงเทพฯ: โครงการ

หนังสือเล่ม สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

กอบกุล รายะนาคร. (2555). โครงการปฏิรูปกฎหมายเพื่อส่งเสริมประสิทธิภาพและ

นวัตกรรมของการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของ

องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. เชียงใหม่: สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

เกษียร เตชะพีระ. (2547). บุชกับทักษิณ ระบอบอำนาจนิยมขวาใหม่ไทย-

อเมริกัน. กรุงเทพฯ : โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

______. (2553ก). สงครามระหว่างสี : ก่อนถึงจุดที่ไม่อาจหวนกลับ. กรุงเทพฯ :

โอเพน บุ๊กส์.

______. (2553ข). สงครามระหว่างสี : ในคืนวันอันมืดมิด. กรุงเทพฯ : โอเพน บุ๊กส์.

______. (2555). ′ไตรลักษณ์ของวาทกรรมปฏิกิริยา′ (1). มติชนรายวัน,

สิงหาคม 2555.

แคเธอรีน เอ. เบาว์วี. (2555). “การซื้อเสียงและความเดือดดาลของหมู่บ้านในการ

เลือกตั้งที่ภาคเหนือของไทย : การปฏิรูปกฎหมายในบริบททาง

ประวัติศาสตร์”. ใน ประจักษ์ ก้องกีรติ. [บรรณาธิการ]. การเมืองว่าด้วย

การเลือกตั้ง : วาทกรรม อำนาจ และพลวัตชนบทไทย. กรุงเทพฯ :

ฟ้าเดียวกัน.

จามรี พิทักษ์วงศ์. (2530). การเปลี่ยนแปลงของชาวนา : การผนวกเข้ากับระบบ

เศรษฐกิจนอกหมู่บ้าน (กรณีศึกษาการทำงานรับจ้างของหมู่บ้าน 4

หมู่บ้านในเชียงใหม่) : รายงานการวิจัย. เชียงใหม่ :

คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

จามรี เชียงทอง. และคณะ. (2554). ชนบทไทย : เกษตรกรระดับกลางและแรงงาน

ไร้ที่ดิน. เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2553ก). เศรษฐกิจหมู่บ้านไทยในอดีต. พิมพ์ครั้งที่ 6.

กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.

______. (2553ข). การเป็นสมัยใหม่กับแนวคิดชุมชน. กรุงเทพฯ: สร้างสรรค์.

ชัยพงษ์ สำเนียง. (2554). องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กับการจัดการ

ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสน

ศาสตร์ ปีที่ 2 ฉบับที่ 1 (2554) คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

______. (2555). โครงการวิจัยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของภาคประชาชน

และการขยายพื้นที่ทางการเมืองของประชาชน. กรุงเทพฯ : สำนักงาน

กองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

ชัยพงษ์ สำเนียง และพิสิษฏ์ นาสี. (2557). “องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น: พื้นที่

การเมือง(กึ่ง)ทางการโดยคนที่ไม่เป็นทางการ”. มนุษยศาสตร์ศาสตร์ ปีที่

, (มกราคม – มิถุนายน).

ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2545). ขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคมรูปแบบใหม่.

พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: วิภาษา.

ดวงจันทร์ อาภาวัชรุตน์ เจริญเมือง. (2537). การเติบโตของเมืองและสภาวะ

แวดล้อมของเมืองเชียงใหม่ รายงานการวิจัยในภาคเหนือ : ศึกษากรณี

เมืองเชียงใหม่. เชียงใหม่: มิ่งเมือง.

ธเนศวร์ เจริญเมือง. (2550). 100 ปี การปกครองท้องถิ่นไทย พ.ศ. 2440-2540.

พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ.

นครินทร์ เมฆไตรรัตน์. (2540). การปฏิวัติสยาม พ.ศ 2475. กรุงเทพฯ: อัมรินทร์.

______. และคณะ. (2552). รายงานผลการศึกษาความก้าวหน้าของการกระจาย

อำนาจในประเทศไทย โครงการเสริมขีดความสามารถขององค์กรปกครอง

ส่วนท้องถิ่นเพื่อสนับสนุนการกระจายอำนาจและธรรมาภิบาลท้องถิ่น.

กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยและให้คำปรึกษาแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

นันทวัฒน์ บรมานันท์. (2549). การปกครองส่วนท้องถิ่นตามรัฐธรรมนูญแห่ง

ราชอาณาจักรไทย (2540). กรุงเทพฯ: วิญญูชน.

______. (2552). การปกครองท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : วิญญูชน.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2532). เชิงอรรถสังคมไทยในสายตานักวิเคราะห์. กรุงเทพฯ:

มูลนิธิโกมลคีมทอง.

______. (2536). บนหนทางสู่อนาคต : รายงานประกอบการประชุม. เชียงใหม่:

คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

______. (2541). วัฒนธรรมความจน. กรุงเทพฯ: แพรว.

______. (2549). วัฒนธรรมคนอย่างทักษิณ. กรุงเทพฯ : มติชน.

______. (2552). รากหญ้าสร้างบ้าน ชนชั้นกลางสร้างเมือง. กรุงเทพฯ: มติชน.

______. (2553). การเมืองของคนเสื้อแดง. กรุงเทพฯ : โอเพ่นบุ๊กส์.

______. (2554). เบี้ยไล่ขุน. กรุงเทพฯ : มติชน.

______. (2555). อนาคตทางการเมือง ของคนเสื้อแดง. คอลัมส์ กระแสทรรศน์

หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน (3 กันยายน 2555).

ประจักษ์ ก้องกีรติ. (2555ก). “นิทานสอนใจว่าด้วยความโง่จน เจ็บ ของผู้

เลือกตั้งชนบท: มายาคติและอคติของนักรัฐศาสตร์ไทย”. ใน

วสันต์ ปัญญาแก้ว. การเมืองของราษฎรไทยยุคหลัง(หลัง)ทักษิณ.

เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

______. (2555ค). [บรรณาธิการ]. การเมืองว่าด้วยการเลือกตั้ง : วาทกรรม

อำนาจ และพลวัตชนบทไทย. กรุงเทพฯ : ฟ้าเดียวกัน.

ประภาส ปิ่นตบแต่ง. (2541). การเมืองบนท้องถนน: 99 วันสมัชชาคนจน และ

ประวัติศาสตร์การเดินขบวนชุมนุมประท้วงในสังคมไทย. กรุงเทพฯ:

ต้นตำรับ.

______. (2551). ก่อนภาคประชาชนล่มสลาย. กรุงเทพฯ : way of book.

______. (2552). กรอบการวิเคราะห์การเมืองแบบทฤษฎีขบวนการทางสังคม.

กรุงเทพฯ: มูลนิธิไฮน์ริค เบิลล์ สำนักงานภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้.

ผาสุก พงษ์ไพจิตร. ประชาธิปไตย ประชาสิทธิ ประชาธรรม. ปาฐกถานำในการ

สัมมนาประจำปี ศูนย์ศึกษาเศรษฐศาสตร์การเมือง คณะเศรษฐศาสตร์

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วันที่ 19 พฤศจิกายน 2546 ณ ห้องประชุมสารนิเทศ

______. และ คริส เบเคอร์. (2546). เศรษฐกิจการเมืองไทยสมัยกรุงเทพฯ.

(พิมพ์ครั้งที่ 3 (ปรับปรุงเพิ่มเติม)). เชียงใหม่ : ซิลค์เวอร์ม.

พิสิษฏ นาสี และชัยพงษ์ สำเนียง. (2556). “การเลือกตั้ง: การสร้างเครือข่ายและ

สายใยความสัมพันธ์ในการเมืองระดับท้องถิ่น” . วารสารสถาบัน

พระปกเกล้า ปีที่ 10 ฉบับที่ 3 กันยายน – ธันวาคม 2556.

มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด และคณะ. (2555). โครงการสำรวจและการศึกษาระดับพื้นที่

เกี่ยวกับข้อจำกัดของการบริหารจัดการที่ดีของ อปท.. เชียงใหม่: สถาบัน

ศึกษานโยบายสาธารณะ.

มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด และณัฎฐาภรณ์ เลียมจรัสกุล. (2556). ชีวิตคนไทยในสอง

ทศวรรษของการพัฒนา. เชียงใหม่: แผนงานสร้างเสริมนโยบายสาธารณะที่ดี (นสธ.) สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ ม.เชียงใหม่.

ยุกติ มุกดาวิจิตร. (2555ก). “เงินไม่ใช่ปัจจัยชี้ขาดการเลือกตั้ง: มานุษยวิทยา

การเมืองของ “การซื้อเสียง”. ใน วสันต์ ปัญญาแก้ว. การเมืองของราษฎรไทยยุคหลัง(หลัง)ทักษิณ. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

วิเชิด ทวีกุล. พลวัตการเมืองภาคประชาชน. (2548). เชียงใหม่ : ธาราทองการพิมพ์.

วีระศักดิ์ เครือเทพ. (2550). เครือข่าย : นวัตกรรมการทำงานขององค์กรปกครอง

ท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).

วุฒิสาร ตันไชย. (2542). การมีส่วนร่วมของประชาชน ในการปกครองท้องถิ่น.

กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

______. (2544). การกระจายอำนาจการปกครองส่วนท้องถิ่น . กรุงเทพฯ: ศูนย์

ศึกษาการพัฒนาประชาธิปไตย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

______. (2547ก). การกระจายอำนาจและการปกครองท้องถิ่น : ความก้าวหน้า

หลังรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540. กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า.

______. และคณะ. (2547ข). แนวทางในการสร้างมาตรฐานในการจัดบริการ

สาธารณะขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น., นนทบุรี : วิทยาลัยพัฒนาการ

ปกครองท้องถิ่น สถาบันพระปกเกล้า.

______. (2554). การกระจายอำนาจการปกครองสู่ท้องถิ่น: ความสำเร็จ และ

ความท้าทาย. เชียงใหม่: สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ ม.เชียงใหม่.

สกอตต์, เจมส์ ซี. (2539). “การเมืองในระบบอุปถัมภ์กับผู้รับอุปถัมภ์ และการ

เปลี่ยนแปลงทางการเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้.” ใน อมรา พงศาพิชญ์ และปรีชา คุวินทรพันธุ์. บรรณาธิการ. ระบบอุปถัมภ์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมคิด เลิศไพฑูรย์. (2549). กฎหมายการปกครองท้องถิ่น. กรุงเทพฯ:

สำนักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา.

______. และคณะ. (2550). ทิศทางการปกครองท้องถิ่นไทยในรัฐธรรมนูญฉบับ

ใหม่. กรุงเทพฯ: เสมาธรรม.

เสกสรรค์ ประเสริฐกุล. (2548). การเมืองภาคประชาชนในระบอบประชาธิปไตย

ไทย. กรุงเทพฯ : อมรินทร์.

อมรา พงศาพิชญ์ และปรีชา คุวินทร์พันธุ์. (2539). บรรณาธิการ. ระบบอุปถัมภ์.

กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อคิน รพีพัฒน์. (2527). สังคมไทยในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2325-

พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ; มูลนิธิตำรา

สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

______. (2541). รายงานการศึกษาและประเมินผลโครงการพัฒนา

สภาพแวดล้อมชุมชนเมือง. กรุงเทพฯ : สำนักงานพัฒนาชุมชนเมือง การ

เคหะแห่งชาติ.

อภิชาต สถิตนิรามัย. (2553). “เสื้อแดงคือใคร: ม็อบเติมเงิน ไพร่ หรือชนชั้นกลาง

ใหม่กับทางแพร่งของสังคมไทย”. ใน Red Why: แดงทำไม.

กรุงเทพฯ : โอเพน บุ๊กส์.

______. (2553). รัฐธรรมนูญ การกระจายอำนาจ และการมีส่วนร่วมของ

ประชาชน. กรุงเทพฯ: สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

______. และคณะ. (2556). ทบทวนภูมิทัศน์การเมืองไทย. เชียงใหม่: แผนงาน

สร้างเสริมนโยบายสาธารณะที่ดี (นสธ.) สถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ

ม.เชียงใหม่.

อานันท์ กาญจนพันธุ์. และคณะ. (2547). ระบบการเกษตรแบบไร่หมุนเวียน :

สถานภาพและความเปลี่ยนแปลง : รายงานการวิจัย.เชียงใหม่ : คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

______. (2532). บริบททางสังคมของการเร่งรัดออกโฉนดที่ดินของรัฐ กรณีศึกษา

อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่. เชียงใหม่ : ภาควิชาสังคมวิทยาและ

มานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

เอนก เหล่าธรรมทัศน์. (2536). "ม็อบมือถือ" ชนชั้นกลางและนักธุรกิจกับ

พัฒนาการประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : มติชน.

______. (2549). ทักษิณา-ประชานิยม. กรุงเทพฯ: มติชน.

______. (2552ก). อภิวัฒน์ท้องถิ่น : สำรวจทฤษฏีการเมืองเพื่อสร้างท้องถิ่นให้

เป็นฐานใหม่ของประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการ

สร้างเสริมสุขภาพ.

______. (2552ข). สองนคราประชาธิปไตย. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: คบไฟ.

______. (2552ค). แปรถิ่น เปลี่ยนฐาน: สร้างการปกครองท้องถิ่นให้เป็นรากฐาน

ของประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Barber, Benjamin R. (2003). Strong Democracy: Participatory Politics for

a New Age. Los Angeles: University of California Press.

Blondel, J. (1995). Comparative Government: An Introduction. New

Jersey: Prentice Hall.

Bogdanor, Vernon. (1999). Devolution in the United Kingdom. London

: Oxford University Press.

Chomsky, Noam. (1999). Profit Over People: Neoliberalism and Global

Order. New York: Seven Stories Press.

การอ้างอิงอิเลกทรอนิกส์

กกต. ลำพูน. (2555). [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2555. จาก

http://www2.ect.go.th/about.php?Province=lamphun&SiteMenuID=3000

กกต. เชียงใหม่. (2555). [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2555. จาก

http://www2.ect.go.th/home.php?Province=chiangmai

ชัยพงศ์ สำเนียง . (2555). การเมืองท้องถิ่นของคนชั้นกลาง (ใหม่) ในชนบท.

[ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2555 http://www.siamintelligence.com/when-middle-class-from-rural-becomesagency-politic/

ประจักษ์ ก้องกีรติ. (2555ข). ประชาธิปไตยของฉัน ของท่าน และของเธอ.

[ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 11 กันยายน 2555. จาก

http://www.rsu- cyberu.com/leadership/media/Leadership_Forum/PrajaK_democr

acy_essay_for_open_2011.pdf

ไทยรัฐออนไลน์. (2555). ผลเลือกตั้ง ส.อบจ.สกลนคร ไม่เป็นทางการ กลุ่ม

จตุพรแพ้หลุดลุ่ย. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 3 กันยายน 2555 http://www.thairath.co.th/content/pol/286464

มติชนออนไลน์. (2555). [ออนไลน์]. "รังสรรค์" ค่ายเพื่อไทยชนะขาด

"บรรจง" ปชป. ศึกเลือกตั้งซ่อมส.ส.ลำพูน. สืบค้นเมื่อ 26 สิงหาคม 2555

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1345986816&grpid=03&catid&subcatid

______. (2555). [ออนไลน์]. เสื้อแดงสกลฯ-อีสาน ฮือต้าน "จตุพร" หยุด

เอี่ยวการเมืองท้องถิ่นขัดหลักประชาธิปไตย. สืบค้นเมื่อ 25 สิงหาคม 2555

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1345901235&grpid=00&catid&subcatid

ยุกติ มุกดาวิจิตร. (2555ข). [ออนไลน์]. ปฏิรูปการเมืองเรื่องประชาธิปไตย ฝ่าห้วง

มืด?ความขัดแย้ง แดง-เหลือง. สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2555 จาก

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1344825813&grpid&catid=02&subcatid=0207&fb_action_ids=479924932017628&fb_action_types=og.likes&fb_source=timeline_og&action_object_map=%7B


Refbacks

  • There are currently no refbacks.




ISSN 2985-2757 (Print)

ISSN 2985-2765 (Online)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

แบบฟอร์มของวารสารฯ
     1. แบบฟอร์มเสนอขอส่งบทความเพื่อลงตีพิมพ์
     2. แบบฟอร์มการเขียนบทความวิจัย
     3. แบบฟอร์มการเขียนบทความวิชาการ
     4. รูปแบบการเขียนอ้างอิง-APA7    

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง | Lampang Rajabhat University | 南邦皇家大學

- คณะครุศาสตร์ - คณะวิทยาศาสตร์คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ - คณะวิทยาการจัดการ คณะเทคโนโลยีการเกษตร - คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม - คณะพยาบาลศาสตร์ - โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัย ฯ