"หวยอีสานในดินแดนล้านนา”: เรื่องเล่าการเดินทางของคนขายสลากกินแบ่งรัฐบาลชาวอีสาน ในพื้นที่ภาคเหนือประเทศไทย / “Isan-Lotto in Lanna” : Voyage of Isan Lotto-Seller in the North of Thailand

Abstract

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อนำเสนอเรื่องเล่าเกี่ยวกับการเดินทางของคนขายสลากกินแบ่งรัฐบาล หรือ “ล็อตเตอรี่”ชาวอีสานในพื้นที่ภาคเหนือประเทศไทยผ่านวิธีการศึกษาเรื่องเล่า ซึ่งเป็นวิธีการศึกษาทางด้านสังคมศาสตร์ที่ให้ความสำคัญกับการที่บุคคลให้ความหมายเกี่ยวกับประสบการณ์ที่ผ่านเข้ามาในชีวิต โดยเลือกกลุ่มคนขายล็อตเตอรี่ในจังหวัดเลยเป็นกรณีศึกษาเฉพาะ การศึกษาทำให้ทราบว่าคนขายล็อตเตอรี่เหมือนคนทั่วไปที่มีความใฝ่ฝันและทะเยอทะยานจะไขว่คว้าหาโอกาสในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของตน ครอบครัวและชุมชน การเดินทางออกไปขายล็อตเตอรี่ของพวกเขาเริ่มต้นช่วงทศวรรษ2520 ในพื้นที่กรุงเทพฯ ก่อนแล้วกระจายตัวไปยังพื้นที่อื่นๆ ในดินแดนล้านนา หรือ พื้นที่ภาคเหนือ คนขายล็อตเตอรี่ชาวอีสาน สัมพันธ์กับคนภาคเหนือในลักษณะที่เป็นมิตรกว่าคนกรุงเทพฯ รวมทั้งวิธีการขายแตกต่างออกไปจากกรุงเทพฯคือ ใช้วิธีเดินทาง “ล่อง”ไปยังจังหวัดต่างๆ ทั่วภูมิภาค โดยการขายล็อเตอรี่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านเศรษฐกิจซึ่งท้ายที่สุดการขายล็อตเตอรี่ได้เข้ามาทดแทนการเกษตรที่เคยทำเป็นอาชีพหลัก การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมทั้งการนำเข้าและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม และการเปิดโลกทัศน์ของผู้ขายจากการสัมผัสกับสังคมที่กว้างขวางขึ้น

Abstract
This article aims to present voyage of I-san lotto-seller in the north of Thailand through narrative approach which is one of the social-science study methods. This focus on human’s experiences. The target group is lotto-seller in Loei province. The results of the study revealed that I-san lotto-sellers are similar to other people, that is, they wish to have opportunity to develop their lives, their families and their communities. In 1980s, the voyage has begun in Bangkok and then spread to other places in the north of Thailand.  I-san lotto-sellers have better relationships with the north people than Bangkok people. For selling techniques in the north, they travel from province to province. The lotto-selling has impacts to their careers, that is, it replaces their former agricultural farming, in-out cultural exchanges, and experienced world-wide vision.