การศึกษาและพัฒนาคู่มือสามภาษาด้านวิถีวัฒนธรรมและธรรมชาติของ ชุมชนชาติพันธุ์ลาหู่บ้านสองพี่น้อง ตำบลริมโขง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย

Abstract

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพทางสังคม วัฒนธรรมและธรรมชาติของชาติพันธุ์ลาหู่บ้านสองพี่น้อง ตำบลริมโขง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย 2) เพื่อพัฒนาคู่มือการเรียนรู้วิถีวัฒนธรรมและธรรมชาติของชาติพันธุ์ลาหู่บ้านสองพี่น้องโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน และ 3) เพื่อทดลองใช้คู่มือการเรียนรู้วิถีวัฒนธรรมและธรรมชาติของชาติพันธุ์ลาหู่บ้านสองพี่น้อง ตำบลริมโขง อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและแบบสังเกตทางตรง โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง คือ ปราชญ์ผู้รู้ในชุมชน ผู้นําชุมชนและเยาวชน จำนวน 19 คน 2) แบบประเมินคุณภาพคู่มือการเรียนรู้ และ 3) แบบประเมินความพึงพอใจต่อการใช้คู่มือการเรียนรู้วิถีวัฒนธรรมและธรรมชาติกับกลุ่มผู้ทดลองใช้คู่มือ จำนวน 20 คน โดยมีสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

          ผลการวิจัยพบว่า 1) ชุมชนบ้านสองพี่น้องคงเหลือสภาพทางวัฒนธรรมให้พบเห็นในปัจจุบัน 5 ด้าน คือด้านการแต่งกาย ด้านการสืบทอดประเพณี ด้านความเชื่อและการนับถือศาสนา ด้านดนตรีและการขับร้อง และด้านภูมิปัญญาผ้าและอาหาร 2) ผลการวิเคราะห์และประเมินคุณภาพคู่มือพบว่า ค่าคะแนน IOC อยู่ที่ 0.93 คือมีความเหมาะสมมากที่สุดในการพัฒนาเป็นคู่มือการเรียนรู้วัฒนธรรมและธรรมชาติ โดยปรับข้อมูลทางสภาพสังคมทั้ง 5 ด้านมาจัดเป็นคู่มือกิจกรรมการเรียนรู้ 4 กิจกรรม ได้แก่ จุดเรียนรู้ที่ 1 “วัฒนธรรมผ้าและอาหาร” จุดเรียนรู้ที่ 2 “วิถีชีวิต ความเชื่อ และพิธีกรรม” จุดเรียนรู้ที่ 3 “ป่าคือชีวิต ธรรมชาติคือชุมชน” และจุดเรียนรู้ที่ 4 “แนวคิดคลื่นลูกใหม่” และ 3) ผลประเมินความพึงพอใจต่อการใช้คู่มือกับกลุ่มทดลองพบว่า มีความพึงพอใจด้านคู่มือการเรียนรู้อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.23, S.D. = 0.68) ความพึงพอใจต่อกิจกรรมเรียนรู้จุดที่ 1 อยู่ในระดับมาก ( = 4.05, S.D. = 0.74) ความพึงพอใจกิจกรรมเรียนรู้จุดที่ 2 อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.22, S.D. = 0.68) ความพึงพอใจกิจกรรมเรียนรู้จุดที่ 3 อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.72, S.D. = 0.46) และความพึงพอใจต่อกิจกรรมเรียนรู้จุดที่ 4 อยู่ในระดับมาก ( = 4.27, S.D. = 0.67)