การพัฒนารูปแบบงานหัตถศิลป์จากภูมิปัญญาผู้สูงอายุ อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง

Abstract

          การพัฒนารูปแบบงานหัตถศิลป์จากภูมิปัญญาผู้สูงอายุ อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อรวบรวมความรู้ ภูมิปัญญาหัตถศิลป์ของผู้สูงอายุ อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง 2) เพื่อหาแนวทางการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์งานหัตถศิลป์ภูมิปัญญาของผู้สูงอายุ อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษา คือ ปราชญ์ชาวบ้านด้านหัตถศิลป์ จำนวน 10 คน ในเขตอำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เครื่องมือ  ที่ใช้ในการวิจัย คือ เครื่องมือวิเคราะห์ข้อมูลทางสังคม ได้แก่ แบบสัมภาษณ์  แบบสอบถาม และการสนทนากลุ่มผู้วิจัยรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง ส่วนการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพได้ข้อมูลจากเครื่องมือวิเคราะห์ข้อมูลทางสังคม การศึกษาเอกสาร สำรวจ การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์เพื่อนำมาวิเคราะห์
          ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ 1) ผลการรวบรวมองค์ความรู้ภูมิปัญญาหัตถศิลป์ของผู้สูงอายุ จังหวัดลำปาง พบว่าปัจจุบันมีงานหัตถศิลป์ ได้แก่ เครื่องปั้นดินเผา  แกะสลัก  ทอผ้า  โคมตุง  เครื่องเงิน  เครื่องเขิน และงานจักสาน  2) แนวทางการพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์งานหัตถศิลป์ภูมิปัญญาของผู้สูงอายุอำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง ได้แก่ งานจักสาน ยังคงพบว่ามีผู้สูงอายุประกอบอาชีพงานจักสานของใช้ เช่น กล่องข้าว กุบหรือหมวก  ตะกร้า กระบุง การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ได้แนวคิดการออกแบบที่แสดงถึงอัตลักษณ์วิถีชีวิตชุมชนท้องถิ่น ให้มีความร่วมสมัยสามารถเพิ่มมูลค่าให้วัสดุท้องถิ่นสืบทอดไปสู่หลักสูตรระยะสั้นในโรงเรียนเพื่อฟื้นฟูงานหัตถศิลป์สู่เยาวชน ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มผู้สูงอายุมีต้นแบบแนวทางในการพัฒนางานจักสาน มีความภาคภูมิใจในภูมิปัญญางานหัตถศิลป์ของตน ส่งต่อรูปแบบไปสู่เยาวชนรุ่นใหม่และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมหาแนวทางการจัดกิจกรรมสืบสานงานหัตถศิลป์ท้องถิ่นลำปาง รวมทั้งผลจากการวิจัยยังสามารถนำไปวิจัยและพัฒนาต่อในผลิตภัณฑ์หัตถศิลป์ประเภทอื่น ทั้งด้านการออกแบบบรรจุภัณฑ์  ด้านเทคนิควิธีการในการสร้างสรรค์ผลงานและการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์หัตถศิลป์อื่น ๆ ในชุมชน