การย้ายถิ่นและการต่อรองอัตลักษณ์ชาติพันธุ์และเพศภาวะของหนุ่มสาวม้งในจังหวัดพิษณุโลก

Abstract

          บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยการย้ายถิ่นจากชุมชนต้นทางสู่พื้นที่เมืองของหนุ่มสาวม้งในจังหวัดพิษณุโลก และศึกษาปฏิบัติการต่อรองของหนุ่มสาวม้งกับการดำรงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ในบริบทร่วมสมัย ซึ่งพบว่าที่ผ่านมางานศึกษาเกี่ยวกับการอพยพของกลุ่มชาติพันธุ์ม้งในพื้นที่ดังกล่าวขาดการศึกษาในมิติพลวัตการย้ายถิ่นและอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ โดยใช้การวิจัยคุณภาพโดยเลือกหมู่บ้านชาติพันธุ์ม้งที่ตั้งอยู่ในอำเภอชาติตระการเป็นกรณีศึกษา และเลือกผู้ให้ข้อมูลหลักที่มีคุณลักษณะตรงกับวัตถุประสงค์การศึกษา และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการอภิปรายด้วยกรอบแนวคิดการอพยพย้ายถิ่น การต่อรองอัตลักษณ์ในมิติชาติพันธุ์ เพศภาวะ และความเป็นวัยรุ่น ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยการศึกษา โอกาสในการหางานทำ อิสระในการใช้ชีวิต และความทันสมัยในพื้นที่เมืองทันสมัยในพื้นที่เมืองเป็นเงื่อนไขที่ทำให้หนุ่มสาวม้งเริ่มอพยพย้ายถิ่นจากชุมชนต้นทางสู่ปลายทางการย้ายถิ่น โดยปัจจัยลำดับแรก ได้แก่ การศึกษา และลำดับรองลงมาคือ ความอิสระในการใช้ชีวิต นอกจากนี้ หนุ่มสาวม้งได้สร้างปฏิบัติการต่อรองอัตลักษณ์ความเป็นชาติพันธุ์ม้งผ่านมิติเพศภาวะกับความเป็นวัยรุ่นที่ต้องการหลุดจากกรอบประเพณี บางคนที่ตัดสินใจย้ายกลับบ้านเกิดแต่ก็พยายามที่จะต่อรองกับความเชื่อและธรรมเนียมปฏิบัติดั้งเดิม ซึ่งเป็นสิ่งที่ยึดโยงคนในสังคมม้งให้อยู่ร่วมกันในรูปแบบของความสัมพันธ์ทางเครือญาติ การให้ความสำคัญกับบทบาทผู้ชายในฐานะครอบครัว และการดำรงตนเป็นผู้หญิงม้งที่ดี